Tip: bezoek het heropende Africa Museum in Tervuren

Onlangs heropende het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika (KMMA) haar deuren. Na 5 jaar vernieuwing kreeg het ook meteen een nieuwe naam: Africa Museum.

Geschiedenis van het Africa Museum

Koning Leopold II van België liet 120 jaar geleden het Congo-museum in Tervuren bouwen, ter ere van de Wereldtentoonstelling in Brussel. Het museum werd een pronkstuk en rechtvaardiging voor de ‘beschavingsmissie’ van het kolonialisme.

Sinds de jaren ’50 van de vorige eeuw was de permanente tentoonstelling niet meer veranderd. Al die jaren bleef het museum een toonbeeld van het kolonialisme, iets wat niet meer past bij de hedendaagse multiculturele samenleving. Dus besloot het museum haar deuren voor vijf jaar te sluiten, en de hele tentoonstelling op de schop te gooien.

Begin december opende het museum haar deuren en ik besloot meteen een kijkje te nemen!

Het verdomhoekje

De ingang van het museum is verplaatst naar een nieuwe, moderne aanbouw. Via dat gebouw start de tentoonstelling in de kelder, waar je nog wat restanten van de originele tentoonstelling vindt. De borstbeelden van kolonialen, afgietsels van bovenlichamen van Congolezen en standbeelden van ‘bloeddorstige’ Afrikanen staan zich als het ware te schamen voor zichzelf.

Hier, in dit verdomhoekje, is ook de beroemde luipaardman terechtgekomen: een onheilspellend beeld van een Congolees in luipaardtenue die een slapende man besluipt. Dit soort beelden tekenden de sfeer in het oude Koninklijk ­Museum voor Midden-Afrika. Het museum moest vooral de ‘beschavingsmissie’ rechtvaardigen.

Toch vindt het museum het belangrijk om deze beelden niet helemaal te laten verdwijnen uit de tentoonstelling. De geschiedenis kan nou eenmaal niet uitgewist worden.

Het nieuwe Africa Museum

In het nieuwe Africa Museum is er meer aandacht voor de geschiedenis van Congo, Rwanda en Burundi vóór de kolonisatie. Zo vind je er allerlei maskers en voorwerpen die werden gebruikt bij verschillende rituelen, muziekinstrumenten en Afrikaanse kunst.

Ook is er een indrukwekkende zoölogie collectie met meer dan zes miljoen insecten en zeshonderdduizend vissen. En natuurlijk de bekende ‘wildlife’ zoals een olifant, leeuw, zebra, gorilla, nijlpaard, giraf en nog veel meer.

Van alle zalen is de ‘krokodillenzaal’ als enige intact gebleven. Hier vind je naast twee krokodillen ook verschillende dieren op sterk water en meerdere vlinderkasten. De zaal ziet er nog precies zo uit als in 1910.

Geslaagde renovatie?

Of de renovatie geslaagd is, vind ik lastig te zeggen. Ik heb slechts oppervlakkige kennis van het Belgisch koloniaal verleden en had tot voor kort zelfs nog nooit van het Africa Museum gehoord. Hoewel het een goede stap in de verandering is, snap ik sommige kritische vraagtekens wel.

Zo vind je in de oude inkomsthal, de koepel hierboven op de foto afgebeeld, nog steeds verschillende stereotype standbeelden van Afrikanen met opschriften als ‘België schenkt Congo de beschaving’. De beelden inclusief onderschrift zijn echter beschermd door Monumentenzorg, dus weghalen was geen optie. Nu hangt er een extra bordje bij: ‘‘Clichématige koloniale propaganda, maar ze werkt meer dan een eeuw later nog altijd door’. Daarnaast maakte kunstenaar Aimé Mpane een nieuw standbeeld dat de aandacht moet afleiden van de beelden.

Toch vond ik ons bezoek zeer de moeite waard. De collectie was indrukwekkend en juist als een ‘buitenstaander’ vond ik het interessant om meer te leren over het koloniale verleden van België.

Praktische informatie

Het museum ligt in Tervuren, ten oosten van Brussel. Bestel je tickets online om lange wachtrijen te voorkomen. Het museum is geopend van dinsdag tot en met zondag.

Op zoek naar meer uitjes in België? Bekijk onze andere tips!